رهیافت فقهی حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست در برابر آسیب‌های روانی

نویسنده

پژوهشگر مرکز فقهی ائمّه اطهار؛ دکتری فقه سیاسی و روابط بین‌الملل

چکیده

کودکان بی­سرپرست و بدسرپرست، افراد نابالغی­اند که با نقص در سرپرستی مواجه­اند؛ با این تفاوت که کودکان بی­سرپرست، عهده­دار و ولیّ خود را از دست داده، اما کودکان بد­سرپرست، سایه ولیّ را بر سر خود احساس می‌کنند، لکن وی، صلاحیت نگهداری از کودک را ندارد. فقدان و ضعف سرپرستی در این کودکان زمینه سوءاستفاده از آنها را فراهم می‌کند؛ حال، سؤال این است که فقه امامیه در حمایت از این کودکان در مقابل آسیب‌های روانی و غیرجسمانی‌شان چه احکامی دارد؟ در پژوهش حاضر، با هدف تحقیقی توسعه­ای و کاربردی و با روش داده­پردازی توصیفی تحلیلی، حمایت­های فقه امامیه از این قشر در برابر بزه‌هایی که روح و روان‌شان را نشانه گرفته، بررسی گردیده، نتیجه این است که کودکان همچون فردی بالغ از شرافت ذاتی و کرامت انسانی برخوردارند و فقه شیعه علاوه بر تکریم و توصیه به رفتار مناسب با آنان، مقرراتی در حمایت از کودکان در مقابل آزار روانی و جنسی وارد بر آنان وضع کرده است. هدف و فلسفة وضع مجازات در جرایم جنسی و عفافی، صیانت از کیان خانواده، نظم و اخلاق عمومی، پیشگیری و بازدارندگی از تعرضات جنسی و حمایت از کودکان در برابر تعرضات و سوء استفاده‌های جنسی است. علاوه این‌که هرگاه حاکم شرع، به علت بزه وارد بر کودک، ادامه سرپرستی را به مصلحت کودک نداند، سرپرست را ـ حقیقی باشد یا حکمی ـ عزل کرده، شخص دیگری را به این سمت منصوب می‌کند و یا آنکه خود عهده­دار این سمت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات